Hoe had Nederland er economisch voor gestaan zonder de coronacrisis?
De coronapandemie heeft Nederland en de rest van de wereld zwaar getroffen, zowel op economisch als sociaal vlak. Maar hoe zou Nederland ervoor hebben gestaan als COVID-19 nooit had plaatsgevonden? In dit artikel analyseren we de economische impact van de pandemie en schetsen we een scenario zonder deze historische crisis.
Economische groei zonder pandemie
Voordat COVID-19 uitbrak, was Nederland een van de stabielste economieën van Europa. De werkloosheid was laag, de huizenmarkt bloeide, en de nationale schuldenlast was beheersbaar. Zonder de pandemie zou de economische groei zich naar verwachting in 2020 en 2021 hebben voortgezet met een gemiddelde stijging van 2% per jaar. De overheidsuitgaven zouden grotendeels gefocust zijn gebleven op infrastructuur, innovatie en duurzaamheid, in plaats van noodsteun en crisismanagement.
Begrotingstekort en staatsschuld
Door de coronacrisis explodeerde het Nederlandse begrotingstekort. Waar het tekort vóór de pandemie rond de 1,7% van het BBP lag, steeg dit in 2020 naar ruim 6,7%. De staatsschuld nam toe van 49% naar ongeveer 57% van het BBP. Zonder de crisis had Nederland een veel gunstigere financiële positie behouden, waardoor er meer middelen beschikbaar waren geweest voor investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, zorg en duurzaamheid.
Uitgestelde leningen en bedrijfsschulden
Tijdens de coronacrisis werden duizenden ondernemers gesteund met uitgestelde belastingbetalingen en leningen. Volgens gegevens van de Belastingdienst is voor meer dan €20 miljard aan belastingen uitgesteld en werd er via de NOW-, TVL- en TOZO-regelingen miljarden aan steun verleend. In een scenario zonder COVID-19 zou deze financiële druk niet hebben bestaan, waardoor bedrijven hun normale groeipad hadden kunnen volgen zonder terugbetalingsverplichtingen.
Faillissementen en werkgelegenheid
Hoewel overheidsmaatregelen veel faillissementen hebben voorkomen, gingen er alsnog duizenden bedrijven ten onder. Sectoren zoals horeca, toerisme en retail werden het hardst getroffen. Zonder de pandemie had de Nederlandse arbeidsmarkt waarschijnlijk een natuurlijke groei doorgemaakt, waarbij de vraag naar personeel en innovatie in de technologiesector sterk was blijven toenemen.
Menselijk leed: doden en gezondheidszorg
Naast de economische schade heeft COVID-19 ook geleid tot meer dan 22.000 sterfgevallen in Nederland (CBS, 2023). De zorgsector stond onder extreme druk, met uitgestelde behandelingen en een verhoogde werkdruk voor zorgpersoneel. Zonder pandemie waren deze sterfgevallen niet veroorzaakt en had de gezondheidszorg zich kunnen richten op reguliere patiëntenzorg en innovatie.
Langetermijngevolgen voor de economie
Nederland heeft dankzij massale steunprogramma’s en economisch herstelbeleid een diepe recessie kunnen voorkomen. Maar de kosten hiervan drukken nog steeds op de overheidsfinanciën. De inflatie en stijgende rentes maken het lastiger om de schuldenlast terug te dringen. Zonder coronacrisis had Nederland waarschijnlijk een veel stabieler economisch groeipad gehad, zonder de verstoringen die lockdowns en wereldwijde toeleveringsproblemen veroorzaakten.
Conclusie
Als Nederland niet getroffen was door de coronapandemie, zou het land economisch sterker hebben gestaan met een lagere staatsschuld, minder faillissementen en een stabielere werkgelegenheid. Tegelijkertijd zouden duizenden levens niet verloren zijn gegaan en had de gezondheidszorg minder druk ervaren. Hoewel de economie zich herstelt, zal de impact van de pandemie nog jarenlang voelbaar blijven.
Met deze analyse wordt duidelijk hoe diepgaand de coronacrisis Nederland heeft geraakt. Wil je meer weten over economische trends en ontwikkelingen? Blijf dan op de hoogte via onze blog!
Ja wat een tijd was dat!